Korte inhoud:

• Wat is rechtsdenken? Waarin verschilt de juridische discipline van andere denkvormen? Welke maatschappelijke meerwaarde bieden rechtstheorie en rechtspraktijk? Waar en waarom verdienen juristen hun stek binnen de rechtsstaat?
• In deze kritische monografie onderzoekt de auteur vanuit zijn ervaring binnen de rechtswetenschap, de advocatuur en de Hoge Raad voor de Justitie, hoe effectief juridisch denken ontstaat en gevormd wordt, met het oog op selectie en vervolmaking.
• Dit boek is het resultaat van een zoektocht naar wat in de juridische wereld doorgaans onuitgesproken blijft. Wanneer juristen bevraagd worden over hun rechtsdenken, volgen hooguit legalistische en categorische antwoorden over loutere wetstoepassing of dito rechtsvergelijking. Een kijk in het hoofd van de oordelende, denkende jurist wordt zelden geboden. Een enkeling waagt het toe te geven dat zijn beoordelingsproces intuïtief verloopt.
• Een nieuw toegangsexamen tot de magistratuur werd ontwikkeld om na te gaan of de jurist erin slaagt met het hem aangeleerde instrumentarium, dat zich haast per definitie categorisch en statisch tot de werkelijkheid verhoudt, de vliedende en wijzigende realiteit van elke nieuwe casus te benaderen, gericht op een effectief juridisch oordeel.

• In dit boek wordt het toegangsexamen als rechtstheoretisch én rechtspraktisch paradigma gehanteerd, om enerzijds de kern van juridisch denken te omschrijven, en anderzijds deze omschrijving te toetsen aan de haalbaarheid van een selectieproces. Zoals het wordt uiteengezet, omvat dit examen drie onderdelen, waarbij de eerste fase peilt naar inzicht in de casus met individuele, onderlinge, maatschappelijke en veranderlijke connotaties, de tweede fase in dit kader rechtskennis toetst en tot oordeelsvorming noopt, terwijl de derde nagaat in hoeverre het gevormde oordeel beantwoordt aan de voorafgaande casusanalyse. Doorheen deze driedelige oefening wordt de jurist gekeurd op werkelijkheidsinzicht, juridische kennis, zelfkennis en de wijze waarop hij het reguliere rechtskader als categorisch en statisch vergelijkingsinstrument hanteert jegens een realiteit die zich haast per definitie niet laat vatten.