Familiaal vermogensrecht in essentie, vierde editie – 2018

Beschrijving

Auteur: Barbaix R.

Type werk:

Uitgever: Intersentia, Antwerpen 2018

Aantal pagina's: P. 422

Barcode: GT00009277

ISBN: 9789400009851

Beschikbaar: nee

Uitleeninformatie

Deel van:

Aantal exemplaren: 1

Uitleenbaar: Ja

Plaatskenmerk:

CIV 5 BARB 2018

Korte inhoud:

Inhoudstabel:

Inhoud

Intersentia

xiii

§ 3. Beschermingsmechanisme bij onrechtmatig gebruik van de

bestuursregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

A. Bescherming tegen de weigering of de onmogelijkheid mede-

werking te verlenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

B. Bescherming tegen onrechtmatig optreden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

1. Preventieve bescherming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

2. Repressieve bescherming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

III. Ontbinding, vereff

ening en verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

§ 1. De ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

A. De gronden van ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

B. Het ogenblik van de ontbinding van het stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

1. Ogenblik van de ontbinding bij overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

2. Ogenblik van de ontbinding bij echtscheiding en scheiding

van tafel en bed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

3. Ogenblik van de ontbinding bij overgang naar een ander

stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

C. De gevolgen van de ontbinding van het stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

§ 2. Vereff

ening en verdeling van het huwelijksvermogensstelsel . . . . . . . . . . . 93

A. Stap 1. Vaststelling van de samenstelling van de verschillende

vermogens. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

B. Stap 2. Opmaak van de vergoedingsrekeningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

1. Wat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

2. Wanneer? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

3. Omvang van de vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

4. Dubbele compensatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

C. Stap 3. Verrekening van de lasten van het gemeenschappelijk

vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

D. Stap 4. Verrekening van de vergoedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

E. Stap 5. Verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

2. Preferentiële toebedeling als uitzondering op de regel van de

kwalitatieve gelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

3. Heling als wettelijke uitzondering op de regel van de kwan-

titatieve gelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

F. Appendix – Lot van de begunstigingen bij levensverzekering in

geval van echtscheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

Afdeling 2. Conventionele huwelijksvermogensstelsels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . 111

I. Het huwelijkscontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

§ 1. Inhoudelijke geldigheidsvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

Persoonlijke kopie van ()

Inhoud

Intersentia

xiv

A. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

B. Bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

§ 2. Vormvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

A. Voorhuwelijks huwelijkscontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

B. Wijziging van het huwelijksvermogensstelsel gedurende het

huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

2. De ‘basiswijzigingsprocedure’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

3. De ‘grote wijzigingsprocedure’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

4. Gevolgen van de wijziging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

II. De conventionele stelsels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

§ 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

A. Contractvrijheid (en de grenzen daaraan) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

B. Rol van het wettelijk stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

§ 2. Gemeenschapsstelsels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

A. Typologie van mogelijke bedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

1. Het statuut van de goederen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

2. Vereff

ening en verdeling van het gemeenschappelijk

vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

B. Kwalifi

catie van de toegekende voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

2. Draagwijdte van de wettelijke kwalifi

catieregels . . . . . . . . . . . . . 136

3. De wettelijke kwalifi

catieregels – Plafonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

4. Th

eorie van de huwelijksvoordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138

C. Lot van de huwelijksvoordelen en de erfrechtelijke regelingen bij

ontbinding van het stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

1. Bij ontbinding van het huwelijk door overlijden . . . . . . . . . . . . . 140

2. Bij ontbinding van het huwelijksvermogensstelsel om een

andere reden dan overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

3. Bij de erkenning of vaststelling van een overspelige

afstamming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

4. Bij de feitelijke scheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

§ 3. Stelsel van scheiding van goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

A. Zuivere scheiding van goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

1. Statuut van de goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

2. Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

3. Ontbinding, vereff

ening en verdeling van het huwelijks-

vermogensstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

4. Rechterlijke billijkheidscorrectie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

B. Correcties op het stelsel van scheiding van goederen . . . . . . . . . . . . . 151

Persoonlijke kopie van ()

Inhoud

Intersentia

xv

1. Externe of zakenrechtelijke correcties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

2. Interne of verbintenisrechtelijke correcties . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

TITEL 2

SAMENWONINGSVERMOGENSRECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . 159

Afdeling 1. Defi

nitie, historiek en begrippen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

Afdeling 2. Bronnen van het samenwoningsvermogensrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

HOOFDSTUK 1

WETTELIJKE SAMENWONING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . 163

Afdeling 1. Primair wettelijk samenwoningsvermogensrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

I. Toepassingsgebied

ratione personae

en

ratione temporis . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

163

II. Krachtlijnen van het primair samenwoningsvermogensstelsel . . . . . . . . . . . . . 164

§ 1. Bescherming van de gezinswoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

§ 2. Bijdrageverplichting in de lasten van de samenwoning . . . . . . . . . . . . . . . 165

§ 3. Hoofdelijkheid voor huishoudelijke schulden en de opvoeding van

de kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165

§ 4. Handhaving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166

Afdeling 2. Secundair wettelijk samenwoningsvermogensrecht? . . . . . . . . . . . . . . . . . 166

I. Wettelijke regeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

66

II. Conventionele regeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

§ 1. Samenwoningsovereenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

A. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

B. Contractvrijheid en beperkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

§ 2. Beschermingstechnieken buiten een samenwoningsovereenkomst . . . . . 169

HOOFDSTUK 2

FEITELIJKE SAMENWONING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

Afdeling 1. Primair (feitelijk) samenwoningsvermogensrecht (?) . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

I. Een (soort van) verplichting tot bijdrage in de lasten van de samenleving . . . . 173

II. Hoofdelijkheid (?) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

174

Afdeling 2. Secundair (feitelijk) samenwoningsvermogensrecht (?) . . . . . . . . . . . . . . . 174

I. Wettelijke regeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

75

II. Conventionele regeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

Persoonlijke kopie van ()

Inhoud

Intersentia

xvi

§ 1. Samenlevingsovereenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

§ 2. Andere overeenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

DEEL 2

ERFRECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . 177

INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . 179

Afdeling 1. Defi

nitie en begrippen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

Afdeling 2. Bronnen van het erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180

Afdeling 3. Het voorwerp van het erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

Afdeling 4. De ‘gewone’ en de anomale nalatenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183

Afdeling 5. Verkrijging

iure hereditario

of

iure proprio

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

184

HOOFDSTUK 1

HET OPENVALLEN VAN DE NALATENSCHAP . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

Afdeling 1. De nalatenschap valt open door de dood . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

Afdeling 2. De nalatenschap valt open in de woonplaats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190

HOOFDSTUK 2

ERFBEKWAAMHEID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

Afdeling 1. Bestaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . 192

I. De erfgenaam moet al leven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192

II. De erfgenaam moet nog in leven zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194

§ 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194

§ 2. Het bijzondere geval van de commoriënten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195

Afdeling 2. Niet onwaardig zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

6

I. De onwaardigheid in de ab intestaatdevolutie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196

§ 1. De algemene gronden van onwaardigheid: artikel 727 BW. . . . . . . . . . . . 197

A. De onbetamelijke gedragingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197

1. Automatisme: opzettelijke feiten met de dood tot gevolg . . . . . . 197

2. Geen automatisme: opzettelijke feiten zonder de dood tot

gevolg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198

B. Gevolgen van de onwaardigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199

1. Gevolgen van de onwaardigheid voor de onwaardige

erfgenaam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199

2. De gevolgen voor de erfgenamen van de onwaardige

erfgerechtigde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199

Persoonlijke kopie van ()

Inhoud

Intersentia

xvii

3. De gevolgen voor de derden-verkrijgers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

§ 2. Specifi

eke gronden tot onwaardigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

II. De onwaardigheid in de conventionele devolutie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

HOOFDSTUK 3

OVERGANG VAN DE NALATENSCHAP . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201

Afdeling 1. De voorlopige bezitsoverdracht (saisine) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201

Afdeling 2. De eigendomsoverdracht en de erfk

euze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

HOOFDSTUK 4

WETTELIJKE DEVOLUTIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

Afdeling 1. De

ab intestaat

erfgerechtigden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

I. De bloedverwanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208

§ 1. Wie is een erfgerechtigde bloedverwant? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210

A. Principe: juridisch vastgestelde afstamming als sleutel tot erfge-

rechtigdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210

1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210

2. Gevolgen van de adoptie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211

A. Uitzondering: erfrechtelijke aanspraken zonder juridisch vast-

gestelde afstammingsband . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213

§ 2. Kwantitatieve toewijzingsregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

A. Toewijzingscriteria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

1. Orde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

2. Graad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

3. Lijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216

B. Toewijzingsregels tussen de bloedverwanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216

1. Regel 1: prioriteit van de ordes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

2. Regel 2: prioriteit van de graden binnen dezelfde orde . . . . . . . . 218

3. Uitzondering 1: kloving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220

4. Uitzondering 2: plaatsvervulling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224

II. De langstlevende partner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

§ 1. De erfrechtelijke aanspraken van de langstlevende echtgenote . . . . . . . . 228

A. Voorwaarden vereist om te erven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229

1. De niet uit de echt of van tafel en bed gescheiden echtgenote ... 229

2. ... die geen afstand heeft

gedaan van haar

ab intestaat

erf-

rechtelijke aanspraken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230

B. De omvang van de erfaanspraken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231

1. De langstlevende echtgenote komt op met afstammelingen

van de overledene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231

Persoonlijke kopie van ()

Inhoud

Intersentia

xviii

2. De langstlevende echtgenote komt op met bevoorrechte

zijverwanten en/of ascendenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

3. De langstlevende echtgenote komt op met verre zijverwan-

ten of zonder bloedverwanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236

4. Erfrechtelijke aanspraken ongeacht met wie de

langstlevende echtgenote tot de nalatenschap komt . . . . . . . . . . 236

C. Bijzondere kenmerken van het erfrechtelijk vruchtgebruik . . . . . . . . 237

1. Bijzondere regels bij de aanvang van het erfrechtelijke

vruchtgebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238

2. Bijzondere regels inzake de beëindiging van het erfrechte-

lijke vruchtgebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

§ 2. De langstlevende wettelijk samenwonende partner . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251

A. Voorwaarden vereist om te erven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252

1. De wettelijk samenwonende partner ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252

2. ... die geen afstammeling is van de eerstoverledene . . . . . . . . . . 253

B. De omvang van de erfrechtelijke aanspraken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254

1. Een dubbel omschreven erfrechtelijke aanspraak op de

preferentiële goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254

2. Compensatiemaatregelen voor het gedeeltelijke verlies van

erfrechtelijke aanspraken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256

Afdeling 2. De verdeling van de nalatenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257

I. Wijze van verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257

§ 1. (Afgebrokkeld) principe: erfrecht in natura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257

§ 2. Uitzonderingen: erfrecht in waarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258

A. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258

B. De later opduikende erfgenamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259

II. Voorwerp van de verdeling: te verdelen massa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262

§ 1. Wat is inbreng? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262

§ 2. Wat moet worden ingebracht? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263

§ 3. Wie kan inbreng vragen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264

§ 4. Wie is tot inbreng gehouden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265

A. Erfgenaam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265

B. Begift

igde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267

C. Begift

igde binnen erfdeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267

§ 5. Hoe gebeurt de inbreng? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268

A. De inbrengregels tussen de erfgenamen-bloedverwanten . . . . . . . . . 268

1. Inbreng van de waarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268

2. Inbreng in waarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271

B. De positie van de langstlevende partner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272

Persoonlijke kopie van ()

Inhoud

Intersentia

xix

1. De positie van de langstlevende echtgenote . . . . . . . . . . . . . . . . . 272

2. De positie van de langstlevende wettelijk samenwonende

partner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274

3. De gevolgen voor de overige erfgenamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275

HOOFDSTUK 5

CONVENTIONELE DEVOLUTIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

Afdeling 1. Instrumenten van de conventionele devolutie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

I. Testamentaire devolutie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278

II. Contractuele devolutie: erfovereenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278

§ 1. Het principiële verbod van erfovereenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278

A. Historische achtergrond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

B. Nieuwe wettelijke regeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280

1. Draagwijdte verbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280

2. Algemene regels inzake de totstandkoming van erfovereen-

komsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281

3. Algemene regels inzake de gevolgen van erfovereenkomsten . . 282

C. Sanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283

§ 2. Enkele wettelijke uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284

A. Specifi

eke erfovereenkomsten tussen echtgenoten . . . . . . . . . . . . . . . 285

1. De contractuele erfstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285

2. De overeenkomst tot afstand van erfrechtelijke aanspraken . . . 286

B. De globale erfovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291

Afdeling 2. De inhoudelijke begrenzing: de reserve. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293

I. Defi

nitie en kenmerken van de reserve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295

§ 1. Defi

nitie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295

§ 2. Kenmerken van de reserve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295

A. De reserve is een

pars bonorum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

295

B. De reserve is een kwantitatief en kwalitatief beschermd deel van

de nalatenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297

C. De reserve verschaft

de reservataire erfgenaam een persoonlijk,

individueel en eigen betwistingsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298

D. De reserve is van dwingend recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299

II. De reservatairen en de omvang van het reservatair deel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300

§ 1. De reservatairen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300

§ 2. De omvang van het beschikbaar deel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300

A. De reserve van de afstammelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300

B. De reserve van de langstlevende echtgenote . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302

C. Bijzondere hypothese van samenloop tussen de langstlevende

echtgenote en de afstammelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304

Persoonlijke kopie van ()

Inhoud

Intersentia

xx

III. De techniek van de reservebescherming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305

§ 1. Stap 1. De fi

ctieve massa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306

A. De bestaande goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307

B. De aft

rek van de schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307

C. Toevoeging van de schenkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308

1. Alle schenkingen die de overledene heeft

gedaan, moeten

worden toegevoegd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309

2. Voorwerp van de toe te voegen schenkingen . . . . . . . . . . . . . . . . 313

3. Waardebepaling van de toe te voegen schenkingen . . . . . . . . . . . 313

4. Een bijzonder probleem: de verrekening van de huwelijks-

voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315

§ 2. Stap 2. Aanrekening van de gift

en buiten erfdeel op het beschikbaar

deel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317

A. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317

B. De aanrekening van alle gift

en buiten erfdeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317

C. De aanrekeningsvolgorde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320

D. De relevante aanrekeningsdatum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321

§ 3. Stap 3. De inkorting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322

A. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322

B. Kenmerken van de vordering tot inkorting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323

C. De wijze van inkorting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324

D. De termijn voor de uitoefening van de vordering tot inkorting . . . . 325

IV. (On)aantastbaarheid van de reserve?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326

§ 1. (Eenzijdige) ontneming van de reserve door de erfl

ater . . . . . . . . . . . . . . . 326

§ 2. Verzaking aan de reserve door de reservataire erfgenaam . . . . . . . . . . . . 329

DEEL 3

GIFTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . 331

INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . 333

HOOFDSTUK 1

GIFTEN (ALGEMEEN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335

Afdeling 1. Constitutieve bestanddelen van een gift

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335

I. Materieel element . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

38

II. Intentioneel element . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

39

Afdeling 2. Algemene grondvereisten voor gift

en . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340

I. Algemene (inhoudelijke) geldigheidsvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340

§ 1. Toestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343

Persoonlijke kopie van ()

Inhoud

Intersentia

xxi

A. Een volwaardige wilsvorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343

B. Een wil, vrij van gebreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344

§ 2. Bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345

A. Beschermende rechtsonbekwaamheid om te beschikken

( schenken of testeren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346

B. Handelingsonbekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349

1. Handelingsonbekwaamheid om te beschikken (schenken of

legateren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349

2. Handelingsonbekwaamheid om te ontvangen . . . . . . . . . . . . . . . 352

3. Het speciale geval van gift

en aan rechtspersonen . . . . . . . . . . . . 353

§ 3. De oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

A. Het begrip oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

B. Functies van de oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356

1. De geoorloofdheid van de determinerende beweegredenen

als totstandkomingsvereiste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356

2. De determinerende beweegreden als voortbestaansvereiste? . . . 356

II. Ongeoorloofde voorwaarde of last . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359

III. Ontbinding van de gift

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361

§ 1. De ontbinding van de gift

wegens niet-uitvoering van de last . . . . . . . . . 362

§ 2. De ontbinding van de gift

wegens ondankbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

HOOFDSTUK 2

SCHENKINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

369

Afdeling 1. Specifi

eke grondvereisten voor schenkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371

I. De schenking is een overeenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371

II. De dadelijke overdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372

III. De onherroepelijke overdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374

§ 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374

§ 2. Bijzondere regels voor de schenkingen aan en tussen echtgenoten . . . . . 377

Afdeling 2. De vormvereisten van de schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378

I. De notariële schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379

§ 1. Formalisme in de eerste graad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380

§ 2. Formalisme in de tweede graad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380

II. De alternatieve schenkingsvormen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381

§ 1. De handgift

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382

§ 2. De vermomde schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385

§ 3. De onrechtstreekse schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386

III. Sanctie bij de niet-naleving van de opgelegde vormvereisten . . . . . . . . . . . . . . . 388

Afdeling 3. De modalisering van schenkingen – Clausules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389

Persoonlijke kopie van ()

Inhoud

Intersentia

xxii

§ 1. Het ferrarisyndroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390

§ 2. Het heksensyndroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391

§ 3. Het naaktheidssyndroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393

§ 4. Het baronsyndroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394

§ 5. Het dynastiesyndroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394

HOOFDSTUK 3

TESTAMENTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

397

Afdeling 1. Specifi

eke grondvereisten voor testamenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398

I. Een testament is een eenzijdige rechtshandeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398

II. Een beschikking met uitwerking na het overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399

§ 1. Aanspraken van de legataris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399

§ 2. De omvang van het legaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400

III. Een herroepelijke beschikking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402

§ 1. Uitdrukkelijke herroeping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402

§ 2. Impliciete herroeping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403

IV. Een testament is een hoogstpersoonlijke rechtshandeling . . . . . . . . . . . . . . . . . 404

Afdeling 2. Vormvereisten van het testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405

I. Vormvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

406

§ 1. Het openbaar testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407

§ 2. Het eigenhandig testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410

A. Eigenhandig geschrift

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411

B. De dagtekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412

C. De handtekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414

§ 3. Het internationaal testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415

II. Gevolgen van de vormvereisten van het testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418

§ 1. Gevolgen voor het bewijs van het testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418

§ 2. Gevolgen voor de interpretatie van het testament. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419

A. De (gevolgen van de) gemeenrechtelijke interpretatieregels . . . . . . . 419

B. Nuanceringen op de gemeenrechtelijke interpretatieregelen . . . . . . . 420

1. Verbod op interpretatie in geval van duidelijkheid . . . . . . . . . . . 420

2. Voor de naar voren geschoven interpretatie bestaat er een

geschreven basis in het testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421

Afdeling 3. Modalisering van de legaten – Clausules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421

Paginanummer

Familiaal vermogensrecht in essentie, vierde editie – 2018

Beschrijving

Uitleeninformatie

Korte inhoud:

Inhoudstabel:

Nieuwe zoekopdracht