Inhoudstabel:

  • Inhoud
    xviii
    Intersentia
    Hoofdstuk II.
    Personen die verrekening kunnen vragen
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
    Afdeling I. Principe van wederkerigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
    Afdeling II. Positie van legatarissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
    DEEL III.
    MATERIEEL TOEPASSINGSGEBIED VAN DE WETTELIJKE
    VERREKENING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
    Hoofdstuk I.
    Het onderscheid tussen een multifunctioneel en een zelfstandig
    voordeelsbegrip
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
    Afdeling I. Een multifunctioneel voordeelsbegrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
    Afdeling II. Een zelfstandig voordeels begrip in functie van de verrekening . . . 140
    § 1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
    0
    § 2. Onderscheid met het overeenkomstenrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
    § 3. Onderscheid met het dwingend erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
    Afdeling III. Pleidooi voor functionaliteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
    Hoofdstuk II.
    Het criterium van kosteloosheid
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
    Afdeling I. Afwezigheid van een gelijkwaardige tegenprestatie door de
    begift
    igde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
    7
    § 1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
    7
    § 2. Illustraties uit de rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
    Afdeling II. Kwalifi
    catie van vergoedende voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
    § 1. Verschuldigde vergoedende voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
    § 2. Niet-verschuldigde vergoedende voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
    A. Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
    B. Een eventuele morele plicht in hoofde van de beschikker als
    aanknopingspunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
    C. Uitsluiting van vergoedende voordelen op basis van hun
    karakter onder bezwarende titel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
    D. Verrekening van vergoedende voordelen op grond van hun
    kosteloosheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
    E. Pleidooi voor een functionele benadering: de denkpiste van de
    vrijstelling van verrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
    Persoonlijke kopie van ()
    Inhoud
    Intersentia
    xix
    Hoofdstuk III.
    Het criterium van de bedoeling van de beschikker
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
    Afdeling I. Intentiegerelateerde criteria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
    § 1. Achtergrond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
    § 2. Criterium van de
    animus donandi
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
    A. Het inzicht om te begift
    igen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
    B. Verhouding tussen de
    animus donandi
    en het begrip ‘onrecht-
    streeks voordeel’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
    1. Het geval van de kosteloze terbeschikkingstelling van een
    woning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
    2. Het onrechtstreekse voordeel als een autonoom en objectief
    concept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
    3. Terugkeer naar het schenkingsbegrip en de
    animus donandi
    . . 173
    § 3. Criterium van de
    Ausstattung
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
    A. Bijdragen aan de zelfstandigheid van de begift
    igde . . . . . . . . . . . . . . 175
    B. Objectivering van het criterium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
    C. Verhouding tot het schenkingsbegrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
    § 4. Beoordeling van beide benaderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
    A. De controverse over het Ausstattungscriterium . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
    B. Argumenten van de voor-en tegenstanders van het
    Ausstattungscriterium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
    1. Tekstuele argumenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
    2. Argumenten gebaseerd op de parlementaire voorbereidingen . 189
    3. Teleologische argumenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
    4. Praktische argumenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
    C. Evaluatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
    1. Nut van een subjectief criterium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
    2. De vermoedelijke wil van de erfl
    ater als kern van het debat . . . 195
    3. Besluit: het criterium van intentionele bevoordeling . . . . . . . . . 197
    Afdeling II. Impact van de intentiegerelateerde criteria op de verreken-
    baarheid van specifi
    eke voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
    § 1. Impact op gebruikelijke voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
    A. In het type van de
    animus donandi
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
    1. Een afzonderlijk statuut voor gebruikelijke geschenken . . . . . . 198
    2. Kwalifi
    catie van een voordeel als gebruikelijk geschenk . . . . . . 202
    a. Kwalitatief criterium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
    b. Kwantitatief criterium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
    B. In het type van de
    Ausstattung
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
    C. Beoordeling van beide benaderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
    § 2. Impact op alimentaire voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
    A. Voordelen ter uitvoering van een wettelijke plicht . . . . . . . . . . . . . . . 209
    1. In het type van de
    animus donandi
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
    Persoonlijke kopie van ()
    Inhoud
    xx
    Intersentia
    2. In het type van de
    Ausstattung
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
    3. Beoordeling van beide benaderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
    B. Andere alimentaire voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
    1. In het type van de
    animus donandi
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
    2. In het type van de
    Ausstattung
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
    3. Beoordeling van beide benaderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
    § 3. Impact op educatieve voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
    A. In het type van de
    animus donandi
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
    B. In het type van de
    Ausstattung
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
    C. Beoordeling van beide benaderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
    1. Educatieve voordelen als wettelijke plicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
    2. Educatieve voordelen voorbij de wettelijke plicht . . . . . . . . . . . . 235
    3. Educatieve voordelen als een voortzetting van familiale
    solidariteit na het overlijden van de ouder . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
    § 4. Impact op (andere) voordelen die de uitvoering zijn van een morele
    plicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
    A. In het type van de
    animus donandi
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
    B. In het type van de
    Ausstattung
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
    C. Beoordeling van beide benaderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
    Hoofdstuk IV.
    Het criterium van de economische impact
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
    Afdeling I. De vereisten van verarming en verrijking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
    Afdeling II. Kosteloze overdracht van vruchten en inkomsten . . . . . . . . . . . . . 247
    § 1. Vruchten en inkomsten als opbrengst van een kosteloos voordeel . . . . . 247
    A. Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
    B. Lot van vruchten en inkomsten gegenereerd tot aan het overlijden . . 247
    C. Lot van vruchten en inkomsten gegenereerd vanaf het overlijden . . . 252
    1. Hypothese van verrekening
    in natura
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
    2. Hypothese van verrekening in waarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
    a. Opbrengst van het kosteloze voordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
    i. Eerste type: verrekening van de opbrengst van het
    kosteloze voordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
    ii. Tweede type: geen verrekening van de opbrengst
    van het kosteloze voordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
    b. Interesten op de verrekenwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
    § 2. Vruchten en inkomsten als kosteloos voordeel
    an sich
    . . . . . . . . . . . . . . . 263
    A. Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
    B. Principiële verrekening door aanwezigheid van verarming en
    verrijking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
    1. Vruchten en inkomsten als deel van het vermogen . . . . . . . . . . . 263
    2. Vroegere bezwaren op grond van de economische aard van
    vruchten en inkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
    Persoonlijke kopie van ()
    Inhoud
    Intersentia
    xxi
    3. Weerlegging van deze bezwaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
    C. Verhouding tot de vrijstelling van de opbrengst van een koste-
    loos voordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
    1. Probleem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
    2. Analyse van de
    ratio legis
    van de vrijstelling: transponeer-
    baar of niet? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
    3. Noodzaak van een beoordeling
    in concreto
    . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
    D. De fi
    naliteit van het kosteloze voordeel (en niet de herkomst)
    als beslissend criterium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
    1. Grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
    2. Kwantitatieve component . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
    3. Kwalitatieve component . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
    4. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
    E. Verhouding tot de kwalifi
    catie van een renteloze lening . . . . . . . . . . 282
    Afdeling III. Kosteloze terbeschikking stelling van een goed . . . . . . . . . . . . . . . 284
    § 1. Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
    § 2. Restrictieve benadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
    A. Het vereiste van een vermogensoverdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
    1. Principe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
    2. Demarcatiecriterium tussen schenkingen en contracten uit
    vrijgevigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
    3. Toepassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
    B. Historische verklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
    C. Het (vergeten?) onderscheid tussen bruikleen en recht van
    bewoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
    D. Contrast met verhuring aan lage prijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
    E. Voorzichtige evolutie van het schenkingsbegrip in de rechtspraak . . 303
    1. Kosteloze bewoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
    2. Renteloze lening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
    F. Praktische oplossingen voor de beschikker om toch gelijkheid
    te realiseren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
    1. Op het ogenblik van de bevoordeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
    a. Kwalifi
    catie als contract onder bezwarende titel . . . . . . . . . 307
    b. Kwalifi
    catie als zakelijk recht van bewoning. . . . . . . . . . . . . 308
    2. Na de bevoordeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
    a. Bevoordeling van andere erfgerechtigden . . . . . . . . . . . . . . . 308
    b. Testamentaire gelijkheidsclausule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
    c. Globale erfovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
    d. Minnelijke regeling na overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
    § 3. Extensieve benadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
    A. Kosteloze bewoning als verrekenbaar voordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
    B. Ratio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
    C. Verhouding tot het schenkingsbegrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
    Persoonlijke kopie van ()
    Inhoud
    xxii
    Intersentia
    § 4. Tussenbenadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
    A. Criterium van een alternatieve inkomstenderving . . . . . . . . . . . . . . . 317
    B. Toepassing in de rechtspraak van het Duitse Bundesgerichtshof . . . 318
    C. Toepassing in de rechtspraak van het Franse Hof van Cassatie . . . . 320
    1. Achtergrond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
    2. Eerste indicaties van een verstrengd verarmingsvereiste . . . . . . 323
    3. Toepassing van het criterium van een alternatieve inkom-
    stenderving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
    § 5. Beoordeling van de drie benaderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
    A. Ongelijkheid tussen erfgenamen ten gevolge van het restrictieve
    schenkingsbegrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
    B. Geen redelijke verantwoording voor deze ongelijkheid . . . . . . . . . . . 328
    C. Het vereiste van een alternatieve inkomstenderving als
    onnodige drempel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330
    D. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
    § 6. Uitsluiting van gebruikelijke voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
    A. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
    B. Beoordelingscriteria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
    § 7. Uitsluiting van alimentaire voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
    A. Kosteloze bewoning van alimentaire aard vs. kosteloze
    bewoning als spaaropportuniteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
    B. Toetsing aan voorbeelden uit de rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
    C. Hypothese van kosteloze inwoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
    § 8. Waarderingsmethode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
    A. Bij kosteloze bewoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
    B. Bij renteloze lening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
    § 9. Verhouding tot het dwingend erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
    Afdeling IV. Kosteloze arbeidsprestaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
    § 1. Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
    § 2. Restrictieve benadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
    A. Gebrek aan een vermogensoverdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
    B. Historische verklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354
    C. Verhouding tot de kwalifi
    catie van andere soorten kosteloze
    voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356
    D. Valorisatie van arbeidsinspanningen elders in het familiaal
    vermogensrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
    1. Valorisatie van arbeid in het relatievermogensrecht . . . . . . . . . . 357
    2. Valorisatie van arbeid in het erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
    § 3. Extensieve benadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
    A. Arbeid als verrekenbaar voordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
    B. Verhouding tot het schenkingsbegrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362
    Persoonlijke kopie van ()
    Inhoud
    Intersentia
    xxiii
    § 4. Tussenbenadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
    A. Criterium van een alternatieve inkomstenderving . . . . . . . . . . . . . . . 363
    B. Toepassing in de rechtspraak van het Duitse Bundesgerichtshof . . . 364
    § 5. Beoordeling van de drie benaderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366
    § 6. Uitsluiting van gebruikelijke voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
    A. Beoordelingscriteria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
    B. Kernvraag: kennelijke ongelijkheid of niet? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372
    § 7. Uitsluiting van alimentaire voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
    § 8. Waarderingsmethode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
    § 9. Verhouding tot het dwingend erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
    DEEL IV.
    WILSVERKLARINGEN VAN DE BESCHIKKER OVER DE
    VERREKENING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
    Hoofdstuk I.
    Vrijstelling van wettelijke verrekening
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
    Afdeling I. Vorm van de vrijstelling van verrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
    § 1. De functie van formalisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
    § 2. Eerste type: vormvrijheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
    A. Het vereiste van uitdrukkelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
    B. Uitzonderingen op het uitdrukkelijkheidsvereiste . . . . . . . . . . . . . . . 384
    § 3. Tweede type: onderscheid naargelang het ogenblik van de vrijstel-
    ling van verrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
    A. Overzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
    B. Onmiddellijke vrijstelling van verrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
    1. Het vereiste van zekerheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
    2. Stilzwijgende vrijstelling van verrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
    C. Latere vrijstelling van verrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
    1. Twee soorten vrijstellingen na de begunstiging . . . . . . . . . . . . . . 392
    2. Eenzijdige wilsverklaring van de beschikker . . . . . . . . . . . . . . . . 393
    3. Overeenkomst tussen de beschikker en de begift
    igde . . . . . . . . 394
    Afdeling II. Vrijstelling met toestemming van de overige erfgerechtigden . . . 396
    § 1. Overeenkomst tussen de beschikker, de begift
    igde en de overige
    erfgerechtigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396
    § 2. Overeenkomst tussen de begift
    igde en de overige erfgerechtigden,
    zonder de beschikker. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400
    Afdeling III. Omvorming van een vrijgesteld voordeel naar een te
    verrekenen voorschot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
    § 1. Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
    § 2. Eenzijdige herroeping van de vrijstelling door de beschikker . . . . . . . . . 406
    § 3. Contractuele omvorming door de begift
    igde en de beschikker . . . . . . . . 407
    Persoonlijke kopie van ()
    Inhoud
    xxiv
    Intersentia
    § 4. Contractuele omvorming door de begift
    igde, de beschikker en de
    overige erfgerechtigden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
    § 5. Contractuele afstand van de vrijstelling door de begift
    igde ten
    aanzien van de overige erfgerechtigden, zonder de beschikker . . . . . . . . 411
    Hoofdstuk II.
    Verrekening opgelegd door de beschikker
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
    Afdeling I. Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
    Afdeling II. Tijdstip van de wilsverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
    § 1. Verrekenplicht op het ogenblik van de bevoordeling . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
    § 2. Verrekenplicht na de bevoordeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
    A. Eenzijdige wilsverklaring van de beschikker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
    B. Overeenkomst tussen de beschikker en de begift
    igde . . . . . . . . . . . . 417
    Afdeling III. Vrijstelling van verrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
    ALGEMEEN BESLUIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
    Opzet van het onderzoek
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423
    Eerste onderzoeksvraag: ratio en opportuniteit van wettelijke verrekening
    . . 425
    Afdeling I. Ratio van de wettelijke verrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425
    Afdeling II. Opportuniteit van de wettelijke verrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426
    Tweede onderzoeksvraag: het toepassingsgebied van de wettelijke
    verrekening
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427
    Afdeling I. Het personele toepassingsgebied van de wettelijke verrekening . . . . 427
    § 1. Implicaties voor testamentaire erfgenamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427
    § 2. Implicaties bij verwerping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
    § 3. Implicaties bij plaatsvervulling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
    § 4. Implicaties voor het tijdstip van beoordeling van de hoedanigheid
    van de begift
    igde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431
    Afdeling II. Het materiële toepassings gebied van de wettelijke verrekening . . . 432
    § 1. Het onderscheid tussen multifunctionaliteit en functionaliteit . . . . . . . . 432
    § 2. Het criterium van kosteloosheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434
    § 3. Het criterium van de bedoeling van de beschikker . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
    A. Onderscheid tussen het type van de
    animus donandi
    en het
    type van de
    Ausstattung
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
    B. Impact van de intentiegerelateerde criteria op gebruikelijke,
    alimentaire, educatieve en (andere) morele voordelen . . . . . . . . . . . . 438
    1. Gebruikelijke voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439
    2. Alimentaire voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439
    Persoonlijke kopie van ()
    Inhoud
    Intersentia
    xxv
    3. Educatieve voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
    4. (Andere) voordelen ter uitvoering van een morele plicht . . . . . . 442
    § 4. Het criterium van de economische impact . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
    A. Kosteloze overdracht van vruchten en inkomsten . . . . . . . . . . . . . . . 444
    1. Vruchten en inkomsten als opbrengst van een kosteloos
    voordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444
    2. Vruchten en inkomsten als kosteloos voordeel
    an sich
    . . . . . . . . 445
    B. Kosteloze terbeschikkingstelling van een goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
    1. Restrictieve benadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
    2. Extensieve benadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
    3. Tussenbenadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
    4. Pleidooi voor een functionele benadering van gelijkheid,
    maar met redelijke grenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
    a. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
    b. Uitsluiting van gebruikelijke voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . 451
    c. Uitsluiting van alimentaire voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451
    d. Uitsluiting van kosteloze inwoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
    C. Kosteloze arbeidsprestaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
    1. Restrictieve benadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
    2. Extensieve benadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
    3. Tussenbenadering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
    4. Toepassing van de functionele benadering van gelijkheid,
    met redelijke grenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
    a. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
    b. Uitsluiting van gebruikelijke en alimentaire voordelen . . . 455
    c. Concrete implicaties voor het Belgische recht . . . . . . . . . . . 456
    Derde onderzoeksvraag: wilsverklaringen van de beschikker over de
    verrekening
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
    Afdeling I. Vrijstelling van wettelijke verrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
    § 1. Vorm van de vrijstelling van verrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
    § 2. Vrijstelling met toestemming van de overige erfgerechtigden . . . . . . . . . 458
    § 3. Omvorming van een vrijgesteld voordeel naar een te verrekenen
    voorschot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459
    Afdeling II. Verrekening opgelegd door de beschikker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460
    § 1. Op het ogenblik van de bevoordeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460
    § 2. Na de bevoordeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461
    Bibliografi
    e
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463
    Bijlage. Relevante wetteksten
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485
    Persoonlijke kopie van ()

Paginanummer

Nieuwe zoekopdracht

Search
Generic filters
Uitleenbaar
Ja
Nee
Jaartal
Filter by Type
Monografie
Reeks
Tijdschrift