Het recht op toegang tot de Raad van State als cassatierechter – 2018

10. Raad Van State I. Afdeling Bestuursrechtspraak

Beschrijving

Auteur: Loncke E.

Type werk: Monografie

Uitgever: Die Keure, Brugge 2018

Aantal pagina's: P.528

Barcode: GT00008428

ISBN: 9789048631810

Beschikbaar: ja

Uitleeninformatie

Deel van:

Aantal exemplaren: 1

Uitleenbaar: Nee

Plaatskenmerk:

ADMI 2 LONCK 2018

Korte inhoud:

Inhoudstabel:

VOORWOORD V
INLEIDING 1
KADER 7
HOOFDSTUK 1
Historisch overzicht 9
A. Inleiding 9
B. Onduidelijkheid over de cassatiebevoegdheid van de Raad van State tot 1999 9
C. De oprichting van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen en de invoering
van een afzonderlijke cassatieprocedure zetten het cassatiecontentieux definitief
op de kaart 14
D. De oprichting van andere nieuwe administratieve rechtscolleges doet het relatief
belang van de cassatierechtspraak verder toenemen 17
E. Conclusie 18

HOOFDSTUK 2
De plaats en de taken van de Raad van State als cassatierechter in het systeem
van rechtsbescherming 20
A. Inleiding 21
B. Plaats van de Raad van State als cassatierechter in de jurisdictionele rechtsbescherming
21
B.1. (Grond)wettelijke situering van de administratieve rechtscolleges 21
1. Algemeen 21
2. Raad voor Vreemdelingenbetwistingen 23
3. Raad voor betwistingen inzake studievoortgangsbeslissingen 24
4. Raad voor Vergunningsbetwistingen en het Milieuhandhavingscollege,
onder de koepel van de DBRC 26
(A) Ratio legis van de DBRC 26
(B) Raad voor Vergunningsbetwistingen 27
(C) Milieuhandhavingscollege 29
B.2. Wettelijke situering van de Raad van State als cassatierechter 31
C. Taken van de Raad van State als cassatierechter in de jurisdictionele rechtsbescherming
32
C.1. Traditionele taken van een cassatierechter 32
C.2. Rechtvormende taak van de Raad van State als cassatierechter 34
C.3. Corrigerende taak van de Raad van State als cassatierechter 35
C.4. Een mogelijk alternatief? Hoger beroep tegen arresten van administratieve
rechtscolleges 39
D. Conclusie 42

HOOFDSTUK 3
Het toepassingsgebied van artikel 6, § 1 EVRM 43
A. Inleiding 43
B. Geschil omtrent burgerlijke rechten en verplichtingen 46
B.1. Definitie van “geschil” 46
B.2. Definitie van “rechten en verplichtingen” 50
B.3. Definitie van “burgerlijk” 53
1. Autonome betekenis 53
2. Kort overzicht van “burgerlijke” rechten en verplichtingen 54
3. Politieke rechten en verplichtingen 57
4. Rechtspraak van het EHRM met betrekking tot het vreemdelingencontentieux
58
(A) Het arrest Maaouia: geschillen omtrent politieke rechten en verplichtingen
58
(B) Kritische bedenkingen bij het arrest Maaouia 61
(B.1) De invloed van artikel 1 Zevende Protocol 61
(B.2) De invloed van rechten beschermd door het EVRM 63
C. Vaststelling van de gegrondheid van een strafvordering 65
C.1. Definitie van “straf” 65
1. Drie criteria ter bepaling van het begrip “straf” 65
2. Toepassing van deze criteria op bestuurlijke geldboetes in het DABM 68
C.2. Definitie van “vaststelling van de gegrondheid” van een “(straf)vervolging”
71
D. Conclusie 72

HOOFDSTUK 4
Het recht op toegang tot de (cassatie)rechter volgens artikel 6, § 1 EVRM 77
A. Inleiding 77
B. Het recht op toegang tot de (cassatie)rechter vloeit voort uit artikel 6, § 1
EVRM 78
C. Uitwerking van het recht op toegang tot de rechter door de verdragspartijen 81
C.1. Positieve verplichting van de verdragspartijen 81
C.2. Geen juridische of feitelijke belemmeringen 84
D. Beperkingen op het recht op toegang tot de rechter 87
D.1. Keuzevrijheid van de verdragspartijen en controle door het EHRM 87
D.2. Bijzondere benadering in cassatieprocedures 93
E. Conclusie 95
DE TOEGANG TOT DE RAAD VAN STATE ALS CASSATIERECHTER
97

HOOFDSTUK 5
De toelaatbaarheidsprocedure 99
A. Inleiding 99
B. Raad van State 102
B.1. Het verloop van de toelaatbaarheidsprocedure 102
1. Behandeling van de zaak 102
2. Beschikking van (niet-)toelaatbaarheid 105
(A) Motivering 105
(A.1) Beschikking van niet-toelaatbaarheid 105
(A.2) Beschikking van toelaatbaarheid 108
(B) Termijn 109
(C) Kennisgeving 109
3. Rechtsmiddelen tegen een beschikking van (niet-)toelaatbaarheid 111
B.2. De inhoud van de toelaatbaarheidscriteria 112
1. Eerste fase: niet-toelaatbare cassatieberoepen 112
2. Tweede fase: toelaatbare cassatieberoepen 115
(A) Ratio legis van de tweede fase 115
(B) Middel dat een schending van de wet of een substantieel of op
straffe van nietigheid voorgeschreven vormvereiste aanvoert 116
(C) Middel dat niet kennelijk onontvankelijk is 117
(D) Middel dat niet kennelijk ongegrond is 120
(E) Middel dat een schending aanvoert die daadwerkelijk van aard is
dat ze tot cassatie van de bestreden beslissing kan leiden 121
(F) Middel dat een schending aanvoert die daadwerkelijk van aard is
om de strekking van de beslissing te kunnen beïnvloeden 123
3. Derde fase: “clause de repêchage” 124
(A) Ratio legis van de derde fase 124
(B) Eenheid van “rechtspraak” 125
(B.1) Cassatierechtspraak binnen de Raad van State 125
(B.2) Rechtspraak binnen het administratief rechtscollege dat de
bestreden beslissing heeft gewezen 126
(B.3) Quid: eenheid van rechtspraak tussen de verschillende lagere
administratieve rechtscolleges 127
(C) Gevolg in de eigenlijke cassatieprocedure 128
(D) Toepassing in de praktijk 129
B.3. Tussentijdse conclusie 129
C. Conseil d’Etat 133
C.1. Voorafgaand: situering van de cassatiebevoegdheid van de Conseil d’Etat
in het dualistisch rechtssysteem 133
1. De Conseil d’Etat in het dualistisch rechtssysteem 133
2. Cassatiebevoegdheid van de Conseil d’Etat 134
(A) T.a.v. beslissingen van administratieve rechtbanken 134
(B) T.a.v. beslissingen van administratieve hoven van beroep 135
(C) T.a.v. beslissingen van administratieve rechtscolleges 136
C.2. Het verloop van de toelaatbaarheidsprocedure 136
1. Behandeling van de zaak 136
2. Beslissingen van (niet-)toelaatbaarheid 139
3. Rechtsmiddelen tegen een beslissing van (niet-)toelaatbaarheid 141
C.3. De inhoud van de toelaatbaarheidscriteria 142
1. Onontvankelijk beroep 142
2. Geen enkel ernstig middel 142
C.4. Tussentijdse conclusie 143
D. EHRM 144
D.1. Een toelaatbaarheidsprocedure is in principe in overeenstemming met artikel
6, § 1 EVRM 144
D.2. Een summiere motivering inzake toelaatbaarheid is in principe in overeenstemming
met artikel 6, § 1 EVRM 145
D.3. Tegenspraak in de toelaatbaarheidsprocedure 146
D.4. Tussentijdse conclusie 148
E. Eindconclusie 149

HOOFDSTUK 6
Het belang bij het cassatieberoep 151
A. Inleiding 151
B. Raad van State 153
B.1. De wettelijke basis van het belang bij het cassatieberoep en de invulling
ervan door de Raad van State 153
B.2. De bestreden jurisdictionele beslissing berokkent de verzoekende partij
geen nadeel 156
B.3. De vernietiging van de bestreden jurisdictionele beslissing kan geen voordeel
opleveren voor de verzoekende partij 157
B.4. Omstandigheden die de verzoekende partij haar actueel belang ontnemen 160
1. Een intrekking van de oorspronkelijke bestuurshandeling 160
2. Een nieuwe bestuurshandeling 161
(A) De verzoekende partij is de bestuurde 161
(B) De verzoekende partij is het bestuur 163
3. Een bevestiging van het bestreden schorsingsarrest door een annulatiearrest
168
4. Een uitvoering van de oorspronkelijke bestuurshandeling die de bodemrechter
weigerde te schorsen 169
B.5. Het wettelijk vereiste van een “procedureel belang” 170
1. Het tijdig neerleggen van een memorie van wederantwoord of een toelichtende
memorie 170
2. Gelijkaardige rechtspraak met betrekking tot de samenvattende memorie
174
B.6. Tussentijdse conclusie 179
C. Hof van Cassatie 181
C.1. De wettelijke basis van het belang bij het cassatieberoep en de invulling
ervan door het Hof van Cassatie 181
C.2. De bestreden jurisdictionele beslissing berokkent de verzoekende partij
geen nadeel 182
C.3. Omstandigheden die de verzoekende partij haar actueel belang ontnemen 184
C.4. Tussentijdse conclusie 185
D. Conseil d’Etat 186
D.1. De wettelijke basis van het belang bij het cassatieberoep en de invulling
ervan door de Conseil d’Etat 186
D.2. De bestreden jurisdictionele beslissing berokkent de verzoekende partij
geen nadeel 188
D.3. Omstandigheden die de verzoekende partij haar actueel belang ontnemen 192
1. Een intrekking van de oorspronkelijke bestuurshandeling 192
2. Een nieuwe bestuurshandeling 192
(A) De verzoekende partij is de bestuurde 192
(B) De verzoekende partij is het bestuur 194
3. Een bevestiging van het bestreden schorsingsarrest door een annulatiearrest
196
4. Een uitvoering van de oorspronkelijke bestuurshandeling die de bodemrechter
weigerde te schorsen 196
5. Een bijzondere hypothese: de tussenkomst van een amnestiewet in de
cassatieprocedure 197
D.4. Tussentijdse conclusie 197
E. EHRM 199
E.1. Belang bij het cassatieberoep 199
E.2. Samenvattende memorie in de cassatieprocedure bij de Raad van State 201
E.3. Tussentijdse conclusie 202
1. Zaak Venema 202
2. Zaak Miessen 203
(A) De memorie van wederantwoord die geen repliek op de argumenten
van de verwerende partij bevat 204
(B) De memorie van wederantwoord die de middelen uit het verzoekschrift
tot cassatie herneemt 204
(C) De memorie van wederantwoord die louter verwijst naar de middelen
uit het verzoekschrift tot cassatie 205
F. Eindconclusie 206

HOOFDSTUK 7
Het belang bij het cassatiemiddel 209
A. Inleiding 209
B. Raad van State 214
B.1. Het cassatiemiddel voert een schending aan die de verzoekende partij geen
nadeel heeft kunnen berokkenen 214
1. Een beknopt overzicht van rechtspraak 214
2. Een bijzondere hypothese: het “afvallig” cassatiemiddel 221
B.2. De vernietiging op basis van het cassatiemiddel kan de verzoekende partij
geen voordeel opleveren 224
1. Een beknopt overzicht van rechtspraak 224
2. Een bijzondere hypothese: het “ondoeltreffend” cassatiemiddel 226
(A) Definitie van “ondoeltreffend” cassatiemiddel 226
(B) Een cassatiemiddel gericht tegen een overtollig motief 228
(B.1) Definitie van “overtollig” motief 228
(B.2) De verzoekende partij vecht de determinerende motieven
niet (succesvol) aan 231
(C) Substitutie van motieven 232
(C.1) Definitie van “substitutie van motieven” 232
(C.2) Een regelmatig zuiver juridisch motief vervangt een onregelmatig
determinerend motief 233
B.3. Tussentijdse conclusie 238
C. Hof van Cassatie 241
C.1. Het cassatiemiddel voert een schending aan die de eisende partij geen nadeel
heeft kunnen berokkenen 241
1. Een beknopt overzicht van rechtspraak 241
2. Een bijzondere hypothese: het “afvallig” cassatiemiddel 243
C.2. Het doel van het cassatiemiddel kan ook worden bereikt zonder een vernietiging
247
C.3. De vernietiging op basis van het cassatiemiddel kan de eisende partij geen
voordeel opleveren 248
1. Een beknopt overzicht van rechtspraak 248
2. Een bijzondere hypothese: het “ondoeltreffend” cassatiemiddel 249
(A) Een cassatiemiddel gericht tegen een overtollig motief 249
(B) Substitutie van motieven 252
(B.1) Kritiek in de rechtsleer met betrekking tot het ambtshalve
optreden van het Hof 252
(B.2) Niet van toepassing op motiveringsgebreken 253
C.4. Geen actueel belang 256
1. Omstandigheden die zich voordoen na de bestreden beslissing 256
2. Een beslissing van het Hof over een ander middel of over de voorziening
van een andere partij 257
C.5. Tussentijdse conclusie 257
D. Conseil d’Etat 261
D.1. Een cassatiemiddel gericht tegen een overtollig motief 261
1. Een beknopt overzicht van rechtspraak 261
2. Censuur van het onwettig overtollig motief 263
D.2. Substitutie van motieven 267
D.3. Tussentijdse conclusie 269
E. EHRM 270
E.1. Recht op tegenspraak bij substitutie van motieven 270
E.2. Toepassing op de cassatieprocedure bij de Raad van State 272
1. Toelaatbaarheidsprocedure 272
2. Eigenlijke cassatieprocedure 273
E.3. Tussentijdse conclusie 277
F. Eindconclusie 278

HOOFDSTUK 8
Aanvoeren van een duidelijk cassatiemiddel 283
A. Inleiding 283
B. Raad van State 285
B.1. Stelplicht 285
1. Basis in de regelgeving 285
2. Verband met het ambtshalve optreden van de Raad van State 286
3. Ratio legis 289
B.2. Ambtshalve aanvullen en corrigeren van een duidelijk cassatiemiddel 291
B.3. Ambtshalve aanvoeren van een cassatiemiddel 296
1. Enkel een middel van openbare orde 296
2. Het middel van openbare orde is gebaseerd op feitelijke elementen die
blijken uit het bestreden arrest of die voor de bodemrechter zijn aangevoerd
298
(A) Principe 298
(B) Ratio legis 299
B.4. Tussentijdse conclusie 302
C. Hof van Cassatie 305
C.1. Stelplicht 305
1. Wettelijke basis 305
2. Ratio legis 309
C.2. Ambtshalve aanvullen of corrigeren van een duidelijk cassatiemiddel 310
C.3. Amtbshalve aanvoeren van een cassatiemiddel 316
C.4. Nieuw cassatiemiddel en feitelijke benadering van de oorzaak van de vordering
317
1. Relevante rechtspraak 317
2. De Raad van State past de theorie van het Hof van Cassatie niet toe in
het objectieve contentieux 320
3. Uitbreiding van de categorieën van cassatiemiddelen die de Raad van
State ambtshalve voor het eerst in graad van cassatie kan aanvoeren 325
C.5. Tussentijdse conclusie 326
D. Conseil d’Etat 327
D.1. Stelplicht 327
1. Wettelijke basis 327
2. Ratio legis 330
D.2. Ambtshalve aanvullen of corrigeren van een duidelijk cassatiemiddel 331
D.3. Ambtshalve aanvoeren van een cassatiemiddel 331
1. Enkel een middel van openbare orde 331
2. Het middel van openbare orde is gebaseerd op de stukken van het dossier
voor de bodemrechter 334
D.4. Tussentijdse conclusie 335
E. EHRM 336
E.1. De cassatierechter moet een duidelijk cassatiemiddel ambtshalve aanvullen 336
E.2. Recht op tegenspraak bij het ambtshalve optreden van de rechter 340
E.3. Tussentijdse conclusie 341
F. Eindconclusie 344

HOOFDSTUK 9
Termijn 350
A. Inleiding 350
B. Raad van State 352
B.1. Termijn voor het indienen van het cassatieberoep 352
1. Wettelijk kader 352
2. Aanvang van de termijn 356
(A) Wijze van kennisgeving 356
(B) Voltooiing van de kennisgeving 358
3. Verlenging van de termijn 361
4. Een bijzonderheid: stuiting van de termijn 361
B.2. Termijn voor het neerleggen van de overige procedurestukken 363
1. Memorie van antwoord 363
2. Memorie van wederantwoord 364
3. Geen laatste memorie na het auditoraatsverslag 366
B.3. Termijn voor de zitting 366
B.4. Tussentijdse conclusie 368
C. Hof van Cassatie 371
C.1. Termijn voor het indienen van de cassatievoorziening 371
1. Wettelijk kader 371
2. Aanvang van de termijn 374
3. Verlenging van de termijn 376
4. Een bijzonderheid: voorafgaande betekening van het verzoekschrift
aan de verwerende partij 377
C.2. Termijn voor het neerleggen van de overige procedurestukken 378
1. Memorie van toelichting 378
2. Memorie van antwoord 379
3. Memorie van wederantwoord 381
4. Versnelde procedure 382
C.3. Termijn voor het ambtshalve optreden 385
1. Ambtshalve middel van niet-ontvankelijkheid van de voorziening 385
2. Substitutie van motieven en ambtshalve middel van niet-ontvankelijkheid
van het cassatiemiddel op grond van een element dat de eiser niet
kon voorzien 386
C.4. Termijn voor de zitting 388
C.5. Tussentijdse conclusie 389
D. Conseil d’Etat 391
D.1. Termijn voor het indienen van het cassatieberoep 391
1. Wettelijk kader 391
2. Aanvang van de termijn 394
3. Verlenging van de termijn 396
4. Een bijzonderheid: vordering tot schorsing van de bestreden beslissing 396
D.2. Termijn voor het neerleggen van overige procedurestukken 397
1. Aanvullende memorie 397
2. Memorie van antwoord 398
3. Andere memories 400
4. Incidenteel cassatieberoep 400
D.3. Termijn voor het ambtshalve optreden 401
D.4. Termijn voor de zitting 401
D.5. Tussentijdse conclusie 405
E. EHRM 407
E.1. Kennisgeving van beroepsmogelijkheden en -termijnen samen met de jurisdictionele
beslissing 407
1. Kennisgeving samen met het verstekvonnis, gewezen in bepaalde omstandigheden
407
2. Toepassing van de rechtspraak van het EHRM op de cassatieprocedure
bij de Raad van State 409
(A) Beslissingen op tegenspraak 409
(B) Materie waarin uitspraak wordt gedaan 413
(C) Bijstand van een advocaat 414
(D) Deze rechtspraak van het EHRM is slechts in uitzonderlijke gevallen
van toepassing 415
E.2. Beroepstermijn neemt een aanvang vanaf de kennisname van de jurisdictionele
beslissing 417
E.3. Tussentijdse conclusie 418
F. Eindconclusie 420

HOOFDSTUK 10
Financiële drempels 423
A. Inleiding 423
B. Raad van State 426
B.1. Rolrechten 426
1. Wettelijk kader 426
2. Termijn 429
3. Sanctie 431
B.2. Rechtsplegingsvergoeding 433
1. Wettelijk kader 433
(A) Eerdere regeling 433
(B) Invoering van de regeling omtrent de rechtsplegingsvergoeding 434
(C) Verhouding tussen deze regeling en de verhaalbaarheid van advocatenkosten
in bestuursgeschillen voor de burgerlijke rechtbanken
en hoven 436
2. In het gelijk gestelde partij 439
3. Tarieven 440
B.3. Tussentijdse conclusie 442
C. Hof van Cassatie 447
C.1. Rolrechten 447
C.2. Rechtsplegingsvergoeding 450
1. Wettelijk kader 450
2. De uitspraak van het Hof van Cassatie is onderhevig aan kritiek in de
rechtsleer 451
C.3. Tussentijdse conclusie 456
D. Conseil d’Etat 456
D.1. Rolrechten 456
1. Wettelijk kader 456
2. Termijn en sanctie 459
D.2. Rechtsplegingsvergoeding 460
1. Wettelijk kader 460
2. Partij die de rechtsplegingsvergoeding draagt 461
3. Tarieven 463
D.3. Tussentijdse conclusie 464
E. EHRM 466
E.1. Ashingdane-criteria 466
E.2. Toepassing op de financiële drempels voor de Raad van State 469
1. Rolrechten 469
2. Rechtsplegingsvergoeding 471
E.3. Tussentijdse conclusie 473
F. Eindconclusie 474

CONCLUSIES EN BELEIDSAANBEVELINGEN 478
BIBLIOGRAFIE 486
1. Boeken 486
2. Bijdragen in boeken 490
3. Bijdragen in tijdschriften 497
4. Elektronische bronnen 503

Paginanummer

Het recht op toegang tot de Raad van State als cassatierechter – 2018

10. Raad Van State I. Afdeling Bestuursrechtspraak

Beschrijving

Uitleeninformatie

Korte inhoud:

Inhoudstabel:

Nieuwe zoekopdracht