Overzicht van het Belgisch strafprocesrecht 2020

3de editie

Beschrijving

Auteur: Deruyck F.

Type werk: Monografie

Uitgever: Die Keure, Brugge 2020

Aantal pagina's: 330 p.

Barcode: GT00009834

ISBN: 9789048636914

Beschikbaar: ja

Uitleeninformatie

Deel van:

Aantal exemplaren: 1

Uitleenbaar: Ja

Plaatskenmerk:

PEN 3 DERU 2020

Korte inhoud:

Sinds de vorige editie (2017) werd de materie van het strafprocesrecht nog maar eens grondig dooreen geschud, niet alleen door de wetgever (tal van recente wijzigingen) maar ook door het Grondwettelijk Hof.Een bijzondere vermelding verdient de wet van 18 maart 2018 houdende wijzigingen van diverse bepalingen van het strafrecht, de strafvordering en het gerechtelijk recht, waarmee de wetgever diverse bepalingen van o.a. het strafprocesrecht heeft aangepast aan een hele reeks arresten van het Grondwettelijk Hof, waarin grondwettelijke bezwaren m.b.t. die bepalingen werden opgeworpen.De taak van de wetgever om de wetsbepalingen aan te passen aan de arresten van het Grondwettelijk Hof, is evenwel nog niet ten einde. In een hele reeks recente arresten heeft dit Hof zich immers opnieuw – en kritisch – gebogen over een aantal strafprocesrechtelijke wetsbepalingen, zoals o.m. de Potpourri II-wet van 5 februari 2016.

Inhoudstabel:

- INLEIDING 1
- HOOFDSTUK I: ORGANEN EN PERSONEN BIJ HET STRAFPROCES BETROKKEN 3
De gerechtelijke politie 4
Algemeen 4
Structuur 4
1. De lokale politie 4
2. De federale politie 5
Aanwijzings- en vorderingsrecht 6
Onderscheid tussen officieren en agenten van gerechtelijke politie 7
Bevoegdheden 8
1. De bevoegdheden bij heterdaad 8
2. De normale ambtsbevoegdheden (buiten heterdaad) 9
2.1. Op basis van het Wetboek van Strafvordering 9
2.2. Op basis van de bijzondere strafwetten 10
2.3. Op basis van delegatie 10
Het openbaar ministerie 11
Statuut 11
Taken 13
1. Leiding over het opsporingsonderzoek 13
2. Uitoefening van de strafvordering 13
3. Vervolgen of seponeren 14
4. Waken over de toepassing van de wet 15
5. Uitvoering van de strafrechtelijke uitspraken 15
Hoofdkenmerken van het openbaar ministerie 16
1. Functionele en hiërarchische eenheid 16
2. Ruime zelfstandigheid 16
2.1. Ten opzichte van de hiërarchische meerderen binnen het openbaar
ministerie zélf 17
2.2. Ten opzichte van de regering 17
2.3. Ten opzichte van het strafgerecht waarbij de parketmagistraat zijn
ambt uitoefent 17
3. Ondeelbaarheid 17
De onderzoeksrechter 18
Algemeen 18
Statuut 18
De onderzoeksgerechten 19
De raadkamer 20
1. Samenstelling 20
2. Bevoegdheden 20
De kamer van inbeschuldigingstelling 21
1. Samenstelling 21
2. Bevoegdheden 21
De vonnisgerechten 22
Taak en statuut 22
De verschillende vonnisgerechten 23
1. De politierechtbank 23
2. De correctionele rechtbank 24
3. De jeugdrechtbank 25
4. Het hof van beroep 25
5. Het hof van assisen 26
De strafuitvoeringsrechtbanken 27
Het Hof van Cassatie 28
De dader 29
Onderscheid 29
Vermoeden van onschuld 30
Bijstand van een advocaat 30
De benadeelde 31
De burgerlijke partij 31
De benadeelde persoon 32
De burgerrechtelijk aansprakelijke partij 32
De tussenkomende partij 32

HOOFDSTUK II: DE STRAFVORDERING 34
Definitie 35
Uitoefening van de strafvordering 35
Klacht 35
Aangifte 36
Machtiging 36
Hinderpalen bij de uitoefening van de strafvordering 37
De gronden van schorsing van de strafvordering 37
1. De algemene regel: geen schorsing van de strafvordering 37
2. Aanvulling van de algemene regel: de toepassing van het burgerlijk
bewijsrecht 38
3. De uitzondering: schorsing van de strafvordering 38
3.1. Prejudiciële vragen 38
Vragen van Belgisch grondwettelijk recht 38
Vragen betreffende de conformiteit van de nationale strafrechtsnorm
aan de normen van het Europese recht 39
Vragen betreffende de interpretatie van gemeenschappelijke
rechtsregels van het Benelux-recht 39
3.2. Prejudiciële geschillen 39
Betwistingen over de echtheid van een geschrift 39
Betwistingen over onroerende zakelijke rechten 40
Laster en lasterlijke aangifte 40
Afstamming 40
De gronden van verval van de strafvordering 40
1. De opheffing van de strafwet 40
2. De dood van de verdachte 41
3. De betaling van een geldsom 41
3.1. De politie 42
3.2. De administratie 42
3.3. Het openbaar ministerie 42
4. Het voldoen aan de voorwaarden in het kader van de strafbemiddeling 43
5. Het gewijsde 43
5.1. Er moet een beslissing ten gronde zijn die uitspraak doet over de
strafvordering 43
5.2. De beslissing moet kracht van gewijsde hebben verkregen 43
5.3. Het moet een uitspraak in België gewezen zijn 44
5.4. De nieuwe vervolgingen moeten dezelfde persoon betreffen 44
5.5. De nieuwe vervolgingen moeten op dezelfde feiten steunen 44
6. Amnestie 44
7. Klachtafstand 45
8. Verjaring 45
8.1. Ratio legis 45
8.2. De verjaringstermijnen 46
De toepasselijke termijnen 46
De berekening van de termijn 47
8.3. De stuiting van de verjaring van de strafvordering 49
8.4. De schorsing van de verjaring van de strafvordering 51
De inleidingszitting 54
Een wettelijk beletsel 54
De preliminaire exceptie 55
Het verzoek tot bijkomend onderzoek door de inverdenkinggestelde 56
Het door de beklaagde onontvankelijk of ongedaan verzet 57
8.5. De redelijke termijn 57
Strafvordering wegens misdrijven in het buitenland gepleegd 61
Algemene regels 61
De voornaamste gevallen 61
Invloed van vervolgingen in het buitenland 63
Uitlevering 64
De passieve uitlevering 65
De actieve uitlevering 66
Overlevering 67
De passieve overlevering 68
De actieve overlevering 69

HOOFDSTUK III: DE BURGERLIJKE VORDERING 70
Definitie 71
Het slachtoffer dat geen enkele actie heeft ondernomen 71
De verklaring van benadeelde persoon 72
De uitoefening van de burgerlijke vordering door de burgerlijke partij 72
De uitoefening van de burgerlijke vordering voor de strafrechter 73
1. Het instellen van de burgerlijke vordering voor de strafrechter 73
2. Vereisten om zich burgerlijke partij te stellen 75
2.1. Het aannemelijk maken van de bewering dat men door het misdrijf is
benadeeld 75
2.2. Het doen blijken van een belang 76
2.3. Het lijden van schade in zijn individuele belangen 77
2.4. De bekwaamheid om in rechte op te treden 78
3. Tegen wie kan de burgerlijke vordering worden uitgeoefend ? 78
4. Verval van de burgerlijke vordering 78
4.1. De afstand van geding of van vordering 78
4.2. De dading 79
4.3. Het gezag van het burgerlijk gewijsde 79
4.4. De verjaring van de burgerlijke vordering 79
De uitoefening van de burgerlijke vordering voor de burgerlijke rechter 81
1. De schorsing van de burgerlijke rechtsvordering 81
2. Het gezag van het strafrechtelijke gewijsde t.a.v. de burgerlijke rechter 81
Een bijzondere procedure: de bemiddeling 82

HOOFDSTUK IV: HET OPSPORINGSONDERZOEK 84
Definitie 85
Kenmerken 86
Afwezigheid van dwangmaatregelen 86
1. Als de wet het toelaat 86
2. Bij ontdekking op heterdaad 86
Inquisitoriaal karakter 87
Start van het opsporingsonderzoek 88
Het verloop van het opsporingsonderzoek 89
De relatie tussen het openbaar ministerie en de politiediensten 89
De voornaamste opsporingshandelingen 90
1. Het verhoor 90
1.1. Rechten die gelden bij het verhoor van personen aan wie geen misdrijf
ten laste wordt gelegd 92
1.2. Rechten die gelden bij het verhoor van een persoon die wordt verhoord
als verdachte 92
1.3. Rechten die gelden bij het verhoor van iemand die van zijn vrijheid is
beroofd 93
1.4 Bepalingen die van toepassing zijn op alle verhoren 94
1.5. Overige bepalingen 96
2. De huiszoeking 97
3. Het beslag 97
4. Het beroep doen op een technisch raadgever of deskundige 99
5. Het onderzoek aan het lichaam 99
6. Het DNA-onderzoek 99
7. De niet-heimelijke zoeking in een informaticasysteem of een deel ervan 101
8. Het opsporen van elektronische communicatie en het onderscheppen van
niet voor het publiek toegankelijke communicatie of gegevens van een
informaticasysteem 103
9. De bijzondere opsporingsmethoden en andere methoden 103
9.1. De bijzondere opsporingsmethoden 103
Observatie 105
Infiltratie 106
Burgerinfiltratie 106
Informantenwerking 108
9.2. De andere methoden 108
Het identificeren van gebruikers van een elektronische communicatiedienst 109
Het vorderen van inlichtingen bij instellingen van sociale zekerheid 109
Het onderscheppen van poststukken 110
Het vorderen van inlichtingen bij financiële entiteiten 110
De inkijkoperatie in een private plaats 110
De zgn. digitale infiltratie 111
Het opvragen van passagiersgegevens 112
Actiemogelijkheden van de rechtstreeks belanghebbenden en derden 112
De rechtstreeks belanghebbenden 112
Derden 115
Einde van het opsporingsonderzoek 117
Het seponeren van de zaak (art. 28quater Sv.) 117
Het voorstellen van een minnelijke schikking (art. 216bis Sv.) 117
1. Voorwaarden 118
1.1. In verband met de stand van de procedure 118
1.2. In verband met het misdrijf 119
1.3. In verband met de strafmaat 119
1.4. In verband met de schade 120
2. Procedure 121
3. Gevolgen 123
Het voorstellen van een strafbemiddeling (art. 216ter Sv.) 124
1. Voorwaarden 124
1.1. In verband met de stand van de procedure 125
1.2. In verband met het misdrijf 125
1.3. In verband met de strafmaat 125
1.4. In verband met de schade 125
2. Procedure 125
3. Gevolgen 128
Het voorstellen van de toepassing van de procedure van voorafgaande erkenning
van schuld 128
1. Voorwaarden 129
1.1. In verband met de stand van de procedure 129
1.2. In verband met het misdrijf 129
1.3. In verband met de strafmaat 129
2. Procedure 130
3. Gevolgen 132
Het verlenen van een toezegging in het kader van de uitoefening van de strafvordering (art. 216/1 e.v. Sv.) 132
Het uitbrengen van een rechtstreekse dagvaarding (art. 145 en 182 Sv.) 134
Het vorderen van een gerechtelijk onderzoek (art. 47 Sv.) 135

HOOFDSTUK V: HET GERECHTELIJK ONDERZOEK 136
Definitie 137
Kenmerken 137
Start van het gerechtelijk onderzoek 138
Verloop van het gerechtelijk onderzoek 141
Algemene principes 141
De voornaamste onderzoekshandelingen 143
1. Het verhoor van de inverdenkinggestelde 144
2. Het verhoor van getuigen 145
2.1. Algemeen 145
2.2. De anonieme getuige 147
Gedeeltelijke anonimiteit 147
Volledige anonimiteit 147
2.3. De bedreigde getuige 148
3. Huiszoeking 150
3.1. Begrip en voorwaarden 150
3.2. Uitvoering van de huiszoeking 151
4. Het beslag 152
5. Observatie en inkijkoperatie 155
5.1. De observatie met technische hulpmiddelen om zicht te verwerven in
een woning 155
5.2. De inkijkoperatie 155
6. Het openen van brieven 156
7. Het deskundigenonderzoek 156
8. Het onderzoek aan het lichaam 158
9. Het DNA-onderzoek 158
10. Het plaatsbezoek 160
11. De niet-heimelijke zoeking in een informaticasysteem of een deel ervan 161
12. Het opsporen van elektronische communicatie 162
13. Het met een heimelijk oogmerk onderscheppen, kennisnemen, doorzoeken en
opnemen van niet voor het publiek toegankelijke communicatie of gegevens
van een informaticasysteem 163
13.1. Voorwaarden 164
13.2. Duur 165
13.3. Uitvoering 165
13.4. Opmerkingen 166
14. Het moraliteitsonderzoek 167
15. De inobservatiestelling 167
De actiemogelijkheden van het openbaar ministerie, de rechtstreeks belanghebbenden, de partijen (inverdenkinggestelde en burgerlijke partij) en derden 169
Het openbaar ministerie 169
De rechtstreeks belanghebbenden 169
De partijen (inverdenkinggestelde en burgerlijke partij) 170
Derden 172
Het toezicht op het gerechtelijk onderzoek 173
Het klassiek toezicht op het gerechtelijk onderzoek 173
1. Wat kan de kamer van inbeschuldigingstelling bevelen? 173
2. Hoe komt het klassiek toezicht tot stand? 174
3. Hoe verloopt de procedure? 175
Het facultatief toezicht op de bijzondere opsporingsmethoden tijdens het
gerechtelijk onderzoek 175
Het driemaandelijks toezicht op de burgerinfiltratie zolang deze niet is beëindigd 177

HOOFDSTUK VI: DE VOORLOPIGE HECHTENIS 179
Definitie 180
De arrestatie 181
Het bevel tot medebrenging 183
Rechten van de persoon die van zijn vrijheid is beroofd bij verhoren voorafgaand
aan de betekening van het aanhoudingsbevel 184
Het voorafgaand vertrouwelijk overleg voorafgaand aan het eerste verhoor 184
Bijstand tijdens de verhoren 186
Overige rechten 187
Het verlenen van het bevel tot aanhouding 187
Voorwaarden 187
1. Formele voorwaarden 187
2. Grondvoorwaarden 189
3. Bijkomende voorwaarden bij een zgn. ‘nieuw’ bevel tot aanhouding 190
Geen rechtsmiddelen 190
Betekening 190
Uitvoering van het bevel tot aanhouding 191
Contactverboden 194
Verdere handhaving van de voorlopige hechtenis 196
Eerste handhaving van de voorlopige hechtenis 196
1. Taak van de raadkamer 197
2. Procedure 197
De latere handhaving van de voorlopige hechtenis 198
1. Taak van de raadkamer 199
2. Procedure 200
3. Redelijke termijn 201
Rechten van de persoon bij verhoren tijdens de handhaving van de voorlopige
hechtenis 201
Rechtsmiddelen tegen de eerste en latere handhavingen 202
Hoger beroep 202
Cassatieberoep 203
Tussentijdse opheffing van het aanhoudingsbevel door de onderzoeksrechter 204
De vrijheid en invrijheidstelling onder voorwaarden 205
Voorwaarden 205
Duur 206
Opheffing of wijziging van de voorwaarden 206
Controle en sanctie 206
De vrijheid of invrijheidstelling mits betaling van een borgsom 206
Vergoeding wegens onregelmatige of onwerkzame hechtenis 207
De onregelmatige voorlopige hechtenis (art. 27 wet 13 maart 1973) 207
De onwerkzame voorlopige hechtenis (art. 28 wet 13 maart 1973) 207
1. Voorwaarden 208
2. Procedure 208

HOOFDSTUK VII: DE REGELING VAN DE RECHTSPLEGING 210
De beschikking tot mededeling 211
Controle op de observatie, de infiltratie en de burgerinfiltratie op het einde van
het gerechtelijk onderzoek 211
Controle op de specifieke of uitzonderlijke methoden van de inlichtingendiensten 214
Procedure voor de raadkamer 215
Taak van de raadkamer 216
Beschikkingen van de raadkamer 218
Motiveringsverplichting van de raadkamer 219
Gezag van de beschikkingen van de raadkamer 220
Rechtsmiddelen tegen de beslissingen i.v.m. de regeling van de rechtspleging 221
Hoger beroep tegen beschikkingen van de raadkamer 221
1. Openbaar ministerie en burgerlijke partij 221
2. De inverdenkinggestelde 222
3. Procedure 224
Cassatieberoep tegen arresten van de kamer van inbeschuldigingstelling 225
Einde van het onderzoek en weerslag op de voorlopige hechtenis 225
De onderzoeksgerechten als vonnisgerecht 228
Internering 228
Opschorting 229

HOOFDSTUK VIII: TERECHTZITTINGEN, VONNISSEN EN ARRESTEN 231
Mondeling, tegensprekelijk en openbaar debat 232
Mondeling 232
Tegensprekelijk 232
Openbaar 233
Motivering van vonnissen en arresten 234
Bewijs 236
Bewijslast 236
Bewijsmiddelen 237
1. De onrechtmatig verkregen bewijzen 237
2. Bewijsmiddelen die worden voorgebracht in strijd met de regels van de
tegenspraak 240
Bewijswaarde 240
Bewijskracht 241
De kwalificatie van het feit 242
Samenhang en onsplitsbaarheid 242
Samenhang 242
Onsplitsbaarheid 244
Het gebruik der talen in gerechtszaken 244
Taalgebruik gedurende het vooronderzoek 244
Taalgebruik ter terechtzitting 245
Aard van de regels 246

HOOFDSTUK IX: DE PROCEDURE VOOR DE VONNISGERECHTEN 247
De politierechtbank 248
Aanhangigmaking 248
1. Dagvaarding 248
2. Verwijzing 250
3. Oproeping door proces-verbaal 250
4. Vrijwillige verschijning 251
Onderzoek en debatten 251
Verloop van de zitting 254
1. Ondervraging van de beklaagde 254
2. Verhoor van getuigen en deskundigen 255
3. Pleidooi burgerlijke partij 256
4. Vordering openbaar ministerie 256
5. Verdediging van beklaagde, burgerrechtelijk aansprakelijke partij en tussenkomende partij 257
6. Sluiting van de debatten 257
Proces-verbaal van de terechtzitting 257
Vonnis 258
1. Vonnissen alvorens recht te doen 258
2. Eindvonnissen 258
3. Gevolgen van de vrijspraak 259
4. De gevolgen van de veroordeling 260
Rechtsmiddelen 261
De correctionele rechtbank 261
Aanhangigmaking 261
Toebedeling van de zaak aan de kamers 263
Onderzoek en debatten 263
Vonnis 264
Rechtsmiddelen 265
Invrijheidstelling en aanhouding ter terechtzitting 266
1. Voorlopige invrijheidstelling 266
2. Invloed van de beslissing van het vonnisgerecht op de voorlopige hechtenis 266
3. Onmiddellijke aanhouding 266
Bijzonder onderzoek naar vermogensvoordelen 267
De jeugdrechtbank 268
Aanhangigmaking 268
Voorbereidend onderzoek 269
Rechtspleging ten gronde 270
Verkeersmisdrijven 270
Uithandengeving 271
Rechtsmiddelen 272
Het hof van beroep 272
Aanhangigmaking 272
Bijzondere procedure bij voorrecht van rechtsmacht 272
1. Procedure voor magistraten van de eerste aanleg 273
2. Procedure voor magistraten van het hof van beroep 275
Bijzondere procedure voor de berechting van ministers 276
Rechtsmiddelen 276
Het hof van assisen 276
De inbeschuldigingstelling 276
Procedure voorafgaand aan de zitting ten gronde 278
1. De ambtsverrichtingen van de voorzitter van het hof van assisen 278
2. De ambtsverrichtingen van de procureur-generaal 279
De rechtspleging voor het hof van assisen 279
1. De preliminaire zitting 279
2. De zitting ten gronde 281
2.1. Algemeen 281
2.2. De ambtsverrichtingen van de voorzitter 281
2.3. De ambtsverrichtingen van de procureur-generaal 282
2.4. De oproeping en verschijning van de partijen 282
2.5. De samenstelling van de jury 282
2.6. De behandeling ter terechtzitting 284
2.7. De schuldvraag 287
2.8. De straftoemeting 289
2.9. De burgerlijke belangen 290
Rechtsmiddelen 290

HOOFDSTUK X: DE RECHTSMIDDELEN 291
Verzet 292
Definitie 292
Partijen 294
Termijnen 294
Vormen 296
Gevolgen van het verzet 296
1. Vaststelling van de zaak 296
2. Schorsende werking 296
3. Devolutieve werking 297
De procedure op verzet 297
1. Het verzet wordt onontvankelijk verklaard 297
2. Het verzet wordt als ongedaan beschouwd 297
3. Het verzet wordt ontvankelijk verklaard 300
4. Er wordt akte verleend van de afstand van het verzet 300
Hoger beroep 301
Definitie 301
Partijen 302
Termijnen 302
Vormen 305
Gevolgen van het hoger beroep 307
1. Schorsende werking 307
2. Devolutieve werking 308
2.1. De ambtshalve op te werpen middelen 309
2.2. De evocatie 310
Afstand of beperking van het hoger beroep 311
Procedure in hoger beroep 312
Samenloop van verzet en hoger beroep 313
Cassatieberoep 313
Definitie 313
Partijen 316
Termijnen 317
Vormen 317
Gevolgen van het cassatieberoep 319
1. Schorsende werking 319
2. Devolutieve werking 319
Cassatiemiddelen 319
De procedure 321
De uitspraak van het Hof van Cassatie 323
1. Het verlenen van de afstand van het cassatieberoep 323
2. De verwerping van het cassatieberoep 323
3. De volledige of gedeeltelijke vernietiging met verwijzing naar een ander
rechtscollege 323
4. De cassatie zonder verwijzing 324
Bijzondere procedures voor het Hof van Cassatie 324
Cassatie in het belang van de wet 324
Aanvragen tot herziening 325
Regeling van rechtsgebied 327
Verwijzing van de ene rechtbank naar de andere 327
De heropening van de rechtspleging in strafzaken 328

Paginanummer

Overzicht van het Belgisch strafprocesrecht 2020

3de editie

Beschrijving

Uitleeninformatie

Korte inhoud:

Inhoudstabel:

Nieuwe zoekopdracht